“Bạn thật sự là ai?”
Thật ra, bạn không có một con người thật. Bạn đa chân tính.
“Thật ra, bạn không có một con người thật. Trên thực tế, bạn có thể có đa chân tính. Trong thời đại mà người ta quá chú trọng ý tưởng về một con người thật, đa chân tính có thể là một khái niệm phức tạp và gây tranh cãi, nhưng có nhiều hơn một chân tính không có nghĩa là chúng ta thiếu chiếc la bàn đạo đức, thiếu trung thực hay thậm chí là có mâu thuẫn nội tâm”, tác giả Brian R. Little lý giải. “Đa chân tính chỉ đơn giản là một con người thành thật có thể khác nhau tại những thời điểm khác nhau, và con người thật sự của bạn có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh.”
Ngành tâm lý học tính cách đã trải qua giai đoạn tranh luận xem yếu tố bẩm sinh hay yếu tố xã hội mới nắm vai trò quyết định trong việc định hình tính cách con người. Sau nhiều cuộc tranh luận kéo dài hàng chục năm, cuối cùng, đa số các nhà tâm lý học đều đồng ý rằng cả hai yếu tố đó đều có vai trò quan trọng như nhau. Tuy nhiên, Tiến sĩ Brian R. Little lại có một ý tưởng khác.
Sau thành công của buổi nói chuyện về chủ đề chân tính con người, một buổi nói chuyện mà hiện nay đã vượt mười sáu triệu lượt xem trên TED Talks, Tiến sĩ Little đã cho ra đời cuốn sách “Bạn thật sự là ai?” (tựa gốc: Who are you, really?) để diễn giải sâu hơn về những quan điểm mà ông đã trình bày. Trong cuốn sách này, Little nhấn mạnh tầm quan trọng của tính cách trong việc định hình cuộc sống của mỗi người chúng ta, đồng thời giới thiệu về “bản tính thứ ba”, một khái niệm then chốt để trả lời cho câu hỏi muôn thuở: “Bạn là ai?”.
Theo Little, bản tính thứ ba, hay còn gọi là bản tính đặc trưng, hoàn toàn khác với bản tính sinh học và xã hội: nó không có sẵn hay được rèn giũa mà thành. Nó nằm trong công trình cá nhân của chúng ta - “tập hợp mở rộng của các hành động có ý nghĩa nổi bật đối với cá nhân người thực hiện trong một bối cảnh cụ thể”, tác giả lý giải. Chính những công trình cá nhân này sẽ tạo ra “bản tính thứ ba” của mỗi người. Từ đây, Little đi tới một nhận định đột phá khác, đó là con người không cần chỉ có một chân tính, tức là chúng ta không chỉ có một câu trả lời cho câu hỏi “Bạn là ai?”.
Về cơ bản, Little cho rằng có ba cách chúng ta có thể dùng để trả lời câu hỏi về chân tính “Bạn là ai?”, tương ứng với các nguồn gốc khác nhau của đặc điểm tính cách con người mà chúng ta đã biết, như nguồn gốc sinh học, nguồn gốc xã hội và bản tính đặc trưng. Cả ba cách đều được ông giới thiệu cặn kẽ trong cuốn sách này với văn phong dí dỏm, mạch lạc, dễ đọc và dễ hiểu.
“Bạn thật sự là ai?” không phải là một cuốn sách tâm lý học dày cộp với đầy những thuật ngữ chuyên ngành. Trái lại, độc giả có thể đọc hết cuốn sách này chỉ trong một dịp cuối tuần thư thả. Các ví dụ được nêu ra trong sách cũng vô cùng chân thực và gần gũi. Những nội dung mà Little trình bày đều mang tính gợi mở và truyền cảm hứng cho bạn đọc tìm hiểu sâu thêm về ngành tâm lý học tính cách, hoặc ít nhất là quan tâm hơn đến những yếu tố định hình tính cách của bản thân. Trên hết, Little sẽ giúp độc giả hiểu rằng, chất lượng cuộc sống của chúng ta phụ thuộc vào chất lượng các công trình cá nhân mà chúng ta chọn để thực hiện, và những công trình này sẽ mang lại tính đa chiều cho câu trả lời “Bạn thật sự là ai”.
